Νέο νομοσχέδιο - Η υποχρεωτική στείρωση σε όλα τα δεσποζόμενα ζώα - Προβλήματα που προκύπτουν - Προβλήματα που παραμένουν άλυτα.
Γιαννακοπούλου Ιωάννα , Κτηνίατρος
Περίληψη της μέλέτης
Στο παρόν γίνεται προσπάθεια να εντοπιστεί το κομβικό σημείο όπου χάνεται ο έλεγχος και δημιουργείται ο πληθυσμός των αδεσπότων ώστε να προσδιοριστεί η κατηγορία σκύλων που είναι η πηγή των αδεσπότων. Αναλύονται και τεκμηριώνονται με βιβλιογραφικές πηγές από μελέτες του εξωτερικού η επικινδυνότητα της επέμβασης και της γενικής αναισθησίας , αλλά και οι δυνητικές καταστροφικές συνέπειες της στείρωσης ενός σκύλου στην μακροπρόθεσμη υγεία του , όταν αυτό δεν απαιτείται ως θεραπευτική παρέμβαση για την επιβίωσή του. Προσδιορίζονται οι επαχθείς επιπτώσεις και συνέπιες της αντιεπιστημονικής και ατεκμηρίωτης καθολικής εφαρμογής ενός μέτρου υποχρεωτικής στείρωσης όλων των δεσποζόμενων σκύλων στην ελληνική επικράτεια.
Με το νέο νομοσχέδιο προτείνεται η υποχρεωτική στείρωση, αδιακρίτως, όλων των δεσποζόμενων ζώων στην ελληνική επικράτεια , με την αιτιολογία ότι θα λύσει το πρόβλημα του αυξημένου αριθμού των αδεσπότων στη χώρα.
Μετά από 13 έτη στο ελεύθερο επάγγελμα του ιδιώτη κτηνιάτρου στην πόλη των Πατρών και μέσα από την καθημερινή επαφή με τους απλούς ιδιοκτήτες ζώων , τους ερασιτέχνες εκτροφείς της πόλης μου και όχι μόνο αλλά και με τις φιλοζωικές ομάδες και οργανώσεις που δρουν στην περιοχή μας ,μπορώ και έχω πλέον μια ξεκάθαρη εικόνα για το τι ακριβώς συμβαίνει με το πρόβλημα των αδεσπότων σκύλων. Το σημείο κλειδί για την κατανόηση του προβλήματος, είναι η εύρεση του σταδίου κατά το οποίο δημιουργούνται τα αδέσποτα ζώα και κάτω από ποιες συνθήκες και γιατί αυτά πολλαπλασιάζονται , παρά τις προσπάθειες των φιλοζωικών οργανώσεων να μειωθούν σε αριθμούς με στειρώσεις. Το μείζων πρόβλημα είναι οι σκύλοι, μιας και οι γάτες είναι μάλλον αδύνατο να περιοριστούν , ενώ αποτελούν παγκοσμίως μέρος της πανίδας και της τροφικής αλυσίδας των πόλεων και των μεγάλων αστικών κέντρων με τον δόκιμο όρο ferral cats.
Το προβληματικό σημείο είναι η εγκατάλειψη του ζώου ενός ιδιώτη, το οποίο δεν είναι σημασμένο και δηλωμένο ηλεκτρονικά σε κάποιον ιδιοκτήτη. Εύκολα κάποιος μπορεί να εγκαταλείψει το ζώο του και ποτέ κανείς δεν θα βρει τον υπεύθυνο, αφού ενα πολύ μικρό ποσοστό των δεσποζόμενων ζώων είναι ταυτοποιημένα κσι δηλωμένα σε κάποια βάση δεδομένων. Οι ανεύθυνοι ιδιοκτήτες ή αυτοί που δε μπορούν πλέον να τα συντηρήσουν , ελλείψη υποδομών που να μπορούν να δεχτούν τα ανεπιθύμητα πλέον σκυλιά ,εγκαταλείπουν τα σκυλιά τους , αυτά βρίσκονται στο δρόμο, που με τις κλιματικές συνθήκες της Ελλάδας και τους ευαισθητοποιημένους πολίτες που τα φροντίζουν μπορούν εύκολα να επιβιώσουν ,με την προυπόθεση ότι δεν πρόκειται για κουτάβια, ώστε να μπορούν να αυτοσυντηρηθούν, έπειτα θα αναπαραχθούν και θα πολλαπλασιαστούν. Οι φιλοζωικές οργανώσεις στειρώνουν όσα περισσότερα ζώα μπορούν, αλλά από πίσω η στρόφιγγα δεν κλείνει και τροφοδοτεί συνεχώς τους δρόμους με νέα αδέσποτα. Τα ζώα που βρίσκονται αδέσποτα είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ημίαιμα ,πολυμιγάδες και απροσδιορίστου φυλής έστω και σε πρώτη γεννιά. Στα 12 χρόνια που εργάζομαι σε κλινική στην Πάτρα είναι απόλυτα διαπιστωμένο ότι κανενα από αυτά δεν είναι καθαρόαιμο. Από αυτά που ανήκαν φαινοτυπικα σε κάποια φυλή, κάποια είχαν αδήλωτα τσιπάκια που δεν τα βρήκαμε ούτε στη βαση δεδομένων του υπουργείου αλλά ούτε και σε αυτή του κυνολογικού ομίλου Ελλάδος, το οποίο σημαίνει ότι προήλθαν από την πώληση σε κάποιο πετσοπ ή από κάποια παράνομη εισαγωγή και σε καμία απολύτως περίπτωση από κάποια δηλωμένη γέννα στον ΚΟΕ και κατ' επέκταση από κάποιο εκτροφέα της Ελλάδας.
Το πρώτο συμπέρασμα λοιπόν, που εύκολα κάποιος μπορεί να εξάγει είναι ότι οι ιδιοκτήτες καθαρόαιμων σκύλων με πεντιγκρί είναι απίθανο να εγκαταλείψουν τον σκύλο τους και αν κάποιο φαινοτυπικά καθαρόαιμο βρεθεί στον δρόμο δεν είναι προιόν κάποιας δηλωμένης γέννας στον ΚΟΕ από κάποιο εκτροφέα. Το δεύτερο συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε είναι, ότι το σημείο κλειδί είναι η ταυτοποίηση του ζώου ως προς το που ανήκει , διότι κανένα ζώο που εγκαταλείπεται δεν είναι σημασμένο. Όποιος σημαίνει το ζώο του είναι αυτόματα και υπέυθυνος ιδιοκτήτης, που το έχει ως μέλος της οικογένειάς του και δεν προτίθεται σε καμία περίπτωση να το εγκαταλείψει στο δρόμο. Συνεπώς η λύση του προβλήματος της εγκατάλειψης των ανεπιθύμητων σκύλων συνίσταται στην εύρεση ενός τρόπου να εφαρμοστεί καθολικά η σήμανση και η καταγραφή των σκύλων και πρακτικά και ουσιαστικά η άμμεση και έμμεση επιβολή της με την επιβολή προστίμων μέσω εντατικών ελέγχων από τους φορείς του κράτους, που είναι οι μόνοι αρμόδιοι και υπεύθυνοι να εφαρμόσουν την εκάστοτε νομοθεσία.
Η υποχρεωτική στείρωση όλων ανεξαιρέτως των ζώων με τις εξαιρέσεις που προβλέπει το υπό συζήτηση νομοσχέδιο , σε καμία απολύτως περίπτωση δε δύναται μα ουτέ καν μπορεί να συμβάλει στο ελάχιστο στο να λυθεί το πρόβλημα. Ο ιδιοκτήτης που θα το εγκατέλειπε θα το εγκαταλείψει συντομότερα για να μην αναγκαστεί να ακολουθήσει τη νομοθεσία. Αυτός που αφήνει ημιαδέσποτο το ζώο του να γυρνάει στις γειτονιές και να ζευγαρώνει σκορπώντας κουτάβια θα συνεχίσει να το κάνει , μιας και αν το κάνει από απλή αδιαφορία θα συνεχίσει απλά να αδιαφορεί και δε θα σημάνει ποτέ το ζώο του και εάν το κάνει από κάποια διαστρεβλωμένη ιδεολογία πιθανότερα θα το εγκαταλείψει.
Ο μοναδικός που τιμωρείται είναι ο υπεύθυνος ιδιοκτήτης και το κατοικίδιό του το οποίο ή δε θα ζευγάρωνε ποτέ ούτως ή άλλως, είτε διότι πρόκειται για κάποιο ημίαιμο σκυλάκι, είτε διότι θα ζευγαρώσει ελεγχόμενα και υπεύθυνα σε όλα τα στάδια που θα ακολουθήσουν αν πρόκειται για κάποιο σκύλο καθαρόαιμο με πεντιγκρί που ανήκει σε κάποιο εκτροφέα ή σε κάποιο φίλο ή συνεργάτη του τελευταίου.
Κατ' αρχάς να ξεκαθαρίσουμε πρωτίστως αυτά που θα έπρεπε να ήταν ήδη αυτονόητα... Η στείρωση είναι ιατρική πράξη. Ο μοναδικός αρμόδιος και υπεύθυνος για να αποφασίσει εάν κάποιο ζώο πρέπει ή ενδέικνυται χωρίς κίνδυνο ή αποδεκτό ρίσκο, δεδομένων των εναλλακτικών, να υποβληθεί σε μια τέτοια σοβαρή επέμβαση που απαιτεί γενική αναισθησία είναι μόνον ο κτηνίατρος και απολύτως κανένας άλλος. Είναι ο αρμόδιος επιστήμονας που έχει την πιστοποιημένη γνώση για να αποφασίσει για την έκβαση της υγείας του ασθενή του και αναλαμβάνει την ευθύνη για τις αναγκαίες ιατρικές ενέργειες και πράξεις για τις οποίες ζητά με επιστημονική αιτιολόγηση και τεκμηρίωση την έγκριση και την άδεια του ιδιοκτήτη του ζώου πριν προβεί σε αυτές.
Όπως αναφέρθηκε ήδη για να προβούμε στην επέμβαση της στείρωσης θα πρέπει να εγκαταστήσουμε γενική αναισθησία και να ναρκώσουμε το ζώο. Αυτό από μόνο του ενέχει κινδύνους για τη ζωή του ζώου και σε καμία περίπτωση δε ρισκάρουμε την πιθανότητα μιάς ανακοπής ή μιας άπνοιας που θα οδηγήσουν στο θάνατο για να προβούμε σε επεμβάσεις που απαιτούν παρατεταμένη γενική αναισθησία και δεν είναι απαραίτητες ή αναγκαίες. Η ίδια η επέμβαση της στείρωσης ειδικά σε ένα θηλυκό ζώο ενέχει σαν επέμβαση αρκετούς κινδύνους και υπάρχουν αρκετά πράγματα που μπορούν να πάνε στραβά κατά τη διάρκεια ή και μετά το χειρουργείο. Είναι ένα σοβαρό χειρουργείο για το ζώο, που απαιτεί άνοιγμα της κοιλιάς , απωλίνωση μέγάλων αγγείων, κίνδυνο και για σοβαρές αιμορραγίες κατά την επέμβαση, κίνδυνο ρήξης ζωτικών ενδοκοιλιακών οργάνων, και αυξημένες πιθανότητες για μετεγχειρητικές επιπλοκές, από τη στιγμή που πρόκειται για ζώο , στο οποίο δε μπορείς να συστήσεις κατάκλιση στο κρεβάτι για μια βδομάδα μέχρι να αναρρώσει. Οι πιθανές μετεγχειρητικές επιπλοκές είναι εσωτερική αιμορραγία από μετακίνηση των απολινώσεων των αγγείων, περιτονίτιδα από διεγχειρητική μόλυνση, ρήξη των ραμμάτων από αυξημένη δραστηριότητα του ζώου και δημιουργία μετεγχειρητικών κήλεων έως και πιθανότητα εκσπλαχνισμού από τη ρήξη της σύγκλεισης της τομής, μόλυνση μετεγχειρητική του τραύματος ,αποστηματοποίηση ή και δημιουργία συρριγίων. Αξίζει να αναφέρουμε ότι η προαιρετική αυτή επέμβαση επιφέρει αντιληπτό από εμάς πόνο και δυσφορία στο χειρουργημένο ζώο για μια εβδομάδα τουλάχιστον και είναι αντιεπιστημονικό να γίνεται όταν δε συντρέχει κάποιος λόγος υγείας ή ακραίας ορμονοεξαρτώμενης συμπεριφοράς. Στη Νορβηγία ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η στείρωση των ζώων έχει απαγορευτεί δια νόμου εκτός εάν ο κτηνίατρος του ζώου διαγνώσει ότι απαιτείται για λόγους υγείας όπως η πυομήτρα και ο καρκίνος των γεννητικών οργάνων ή για λόγους ακραίων συμπεριφορών ορμονοεξαρτώμενων όπως σε κάποιες περιπτώσεις ψευδοκύησης , λόγοι οι οποίοι τεκμηριώνουν την ανάγκη της χειρουργικής επέμβασης για την υγεία και την ευζωία του ζώου.
Όλα τα ανωτέρω είναι προβλήματα και επιπλοκές που μπορούν να προκύψουν εύκολα στην καθημερινή κλινική πράξη και αφορούν σε υγιή και νεαρά ζώα. Αν πρόκειται για ζώα μεγαλύτερης ηλικίας οι πιθανότητες να πάει κάτι στραβά είναι πολλαπλάσιες και ποτέ δε θα βάλουμε ένα ζώο στο χειρουργικό τραπέζι αν δεν είναι απολύτως αναγκαίο και δεν υπάρχει μια άλλη μη επεμβατική εναλλακτική λύση. Ένα χειρουργείο μπορεί να είναι η βέβαιη θανατική καταδίκη για ένα υπερήλικο ζώο , για ένα ζώο με προβλήματα καρδιολογικά, ηπατικά ή νεφρικά, για ένα ζώο με χρόνια νοσήματα και γενικά επιβαρυμένη υγεία.
Ειδικά για τα ζώα που ανήκουν σε κάποιες καθαρόαιμες φυλές, έχουμε επιπλέον ειδικά προβλήματα, αναλόγως της φυλής ,που αυξάνουν την επικινδυνότητα μιας νάρκωσης και μιας επέμβασης. Οι βραχυκεφαλικές φυλές έχουν προβλήματα αναπνευστικά λόγω κατασκευής όπως τα bulldog ή τα pekignese και κάθε φορά που τα ναρκώνουμε παίζουμε εν γνώση μας τη ζωή τους κορώνα γράμματα ακόμα κι αν είναι απολύτως υγιή κατα τα άλλα. Τα λαγωνικά οράσεως όπως τα greyhounds δεν μπορούν να μεταβολίσουν καλά τα αναισθητικά φάρμακα και επιπλέον κινδυνεύουν από σοβαρή υποθερμία κατά τη διάρκεια μιας γενικής αναισθησίας λόγω του χαμηλού ποσοστού λίπους στο σώμα τους. Κάποιες ποιμενικές φυλές όπως τα κόλλευ, τα αυστραλιανά ποιμενικά και άλλα λόγω κάποιας μετάλλαξης του ABCB1 γονιδίου επιτρέπουν την συσσώρευση κάποιων αναισθητικών παραγόντων στον εγκέφαλό τους με αποτέλεσμα το αυξημένο ρίσκο θνησιμότητας κατά τη γενική αναισθησία. Κάποιες φυλές όπως τα ακίτα έχουν γονιδιακά πολύ χαμηλά αιμοπετάλια με σοβαρό κίνδυνο διεγχειρητικών και μετεγχειρητικών αιμορραγιών αφού έχουν μειωμένη πηκτικότητα στο αίμα. Τα ντόμπερμαν και τα μπόξερ εμφανίζουν συχνά αρρυθμίες υποκλινικές και ασυμπτωματικές δύσκολες να διαγνωστούν καθώς και μυοκαρδιοπάθειες οπότε και ενέχει ιδιαίτερα αυξημένο κίνδυνο η οποιαδήποτε νάρκωσή τους. Οι πολύ μικρόσωμες φυλές είναι πολύ δύσκολες στην αναισθητική διαχείρησή τους και δεν έχουν κανένα περιθώριο να χάσουν αίμα διεγχειρητικά καθιστώντας επικίνδυνη την οποιαδήποτε επέμβαση και γενική αναισθησία.
Από τα παραπάνω θα πρέπει να γίνει αντιληπτό αδιαμφησβήτητα και απολύτως ξεκάθαρα και κατανοητά στον κάθε ένα, ότι οι ιατρικές αποφάσεις αυτού του είδους δεν είναι λέξεις γραμμένες σε νόμους και εγκυκλίους. Είναι αποφάσεις εξατομικευμένες για τον εκάστοτε ασθενή και σε καμία περίπτωση δε δύνανται να εφαρμοστούν σε γενική κλίμακα σε ένα πληθυσμό. Οι αποφάσεις αυτές ανήκουν μονάχα στους πιστοποιημένους υπεύθυνους επιστήμονες , εν προκειμένω στους κτηνιάτρους και μόνον σε αυτούς. Είναι οι μόνοι που έχουν το δικαίωμα και την επιστημονική γνώση ώστε να αποφασίσουν τον καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης των ιατρικών προβλήμάτων του εκάστοτε ζώου και μπορούν να αναλάβουν την ευθύνη για αυτή τους την απόφαση.
Έως τώρα αναφερθήκαμε στα προβλήματα που προκύπτουν άμεσα από την επέμβαση της στείρωσης και από την γενική αναισθησία που απαιτείται για να διενεργήσουμε την επέμβαση. Τα πιθανά προβλήματα από την στείρωση ενός σκύλου όμως δε σταματούν εδώ. Υπάρχουν και άλλα αποδεδειγμένα προβλήματα υγείας που αποδίδονται στην στείρωση και έχουν καταγραφεί και αποδειχθεί με επίσημες κτηνιατρικές επιστημονικές μελέτες σε πανεπιστημιακές κλινικές σε διάφορες χώρες.
Το πρώτο πρόβλημα που προκύπτει από τη στείρωση ενός θηλυκού σκύλου και θα πρέπει να αναφέρουμε είναι η ακράτεια ούρων. Στα αστείρωτα θυληκά εμφανίζεται σε ποσοστό 1% ,ενώ στα στειρωμένα αγγίζει ποσοστά της τάξης του 20% έως και 60% για κάποιες φυλές όπως τα boxer, dobermann, rottweiler, weimaraner, irish setter, τα g. schnauzer κτλ. Είναι μια κατάσταση που προφανώς δημιουργεί σοβαρότατα και άλυτα προβλήματα στην καθημερινή συμβίωση με το πάσχον ζώο, ενώ απαιτεί ιδιαίτερη φροντίδα , καθημερινή ενασχόληση , φαρμακευτική αγωγή και αρκετά έξοδα από την πλευρά του ιδιοκτήτη για όλη τη ζωή του ζώου. Επηρεάζεται η ευζωία του ζώου, διότι ασθενεί συνεχώς από ουρολοιμώξεις ,δερματίτιδες από τα ούρα που δεν ελέγχει κτλ και τις περισσότερες φορές δυστυχώς τα ζώα αυτά ή καταλήγουν εξόριστα σε κάποια αυλή ή ταράτσα αν υπάρχει αυτή η δυνατότητα , επιδεινώνοντας την κατάσταση της υγείας τους από τον αυξημένο κίνδυνο μολύνσεων και επιπλοκών λόγω του περιβάλλοντος αλλά και ζημιώνοντας και την συναισθηματική τους υγεία λόγω της απομόνωσης ,ή τα εγκαταλείπουν στο δρόμο ή οδηγούνται στην ευθανασία, γιατί είναι σχεδόν αδύνατο να διαχειριστεί την κατάσταση αυτή ο ιδιοκτήτης.
Το δέυτερο σοβαρότατο κεφάλαιο στα προβλήματα που δημιουργεί η στείρωση ενός ζώου είναι η πρόκληση σοβαρότατων ορθοπεδικών προβλημάτων εάν αυτή γίνει πριν την ολοκλήρωση της ανάπτυξης στη συγκεριμένη περίπτωση , που για κάποιες φυλές φτάνει τα 2,5 - 3 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, η ρήξη πρόσθιου χιαστού και η δυσπλασία των ισχίων. Σε δημοσιευμένη έρευνα διαπιστώθηκε η εμφάνιση σε συχνότητα 21% ρήξης χιαστού σε στειρωμένα αρσενικά έναντι του 7% σε αστείρωτα, τριπλάσια δηλαδή συχνότητα . Αντίστοιχα για τα θηλυκά τα ποσοστά ήταν 16% και 5%. Διαπιστώθηκε αυξημένη συχνότητα εμφάνισης δυσπλασίας των ισχίων σε μακροχρόνια κ διευρυμένη μελέτη που έγινε για συγκεκριμένη φυλή, ώστε να μην επηρεαστεί το ποσοστό εμφάνισης της πάθησης από τον παράγοντα της φυλής, και διαπιστώθηκε διπλασιασμός έως και τριπλασιασμός της εμφάνισης της πάθησης στα στειρωμένα ζώα σε ποσοστά έως και 14.5% εν αντιθέση με το 4% των μη στειρωμένων. Τα ανωτέρω συνεπάγονται κατά πρώτον κακή ποιότητα ζωής για το ασθενές ζώο, γιατί πρόκειται για μόνιμες και επίπονες καταστάσεις που οδηγούν σε σοβαρή οστεοαρθρίτιδα και μιά ζωή με συνεχή φαρμακευτική αγωγή και πόνο αν δεν αντιμετωπιστούν και κατά δεύτερον υπέρογκα έξοδα για τον ιδιοκτήτη σε φαρμακευτικές αγωγές και εξειδικευμένες επεμβάσεις που ξεπερνούν ακόμα και τα 1500Ε ανά επέμβαση.
Τρίτο πρόβληματικό πεδίο που προκύπτει στις μελέτες είναι ότι εμφανίζεται σε αυξημένη συχνότητα στα στειρωμένα ζώα , είναι διάφορες επιθετικές μορφές καρκίνου. Τετραπλασιάζεται η συχνότητα του αιμαγγειωσαρκώματος ,των όγκων στην καρδιά και του μαστοκυττώματος στα στειρωμένα θηλυκά και του καρκίνου του προστάτη και της ουροδόχου κύστης στα στειρωμένα αρσενικά. Διπλασιάζεται η συχνότητα οστεοσαρκώματος στα στειρωμένα ζώα, ενώ σε κάποιες φυλές μεγαλόσωμες τετραπλασιάζεται. Όλες αυτές είναι σοβαρές και επιθετικές μορφές καρκίνου με χρόνους επιβίωσης μικρότερους του έτους της τάξης του 90%.
Άλλα δευτερεύοντα , αλλά εξίσου σημαντικά προβλήματα υγείας που επιδεινώνονται ή αυξάνονται σε συχνότητα εμφάνισης αν στειρωθεί ένα ζώο, είναι ο υποθυρεοειδισμός (x3), η παχυσαρκία, οι ουρολοιμώξεις (x2) και η αυξημένη εμφάνιση παρενεργειών στους καθιερωμένους εμβολιασμούς. Φυσικά πρέπει να κάνουμε ειδική μνεία και στις επιπτώσεις στην αλλαγή της φυσιολογικής συμπεριφοράς του ζώου σε διάφορες συχνότητες.
Μετά από αυτή την συνοπτική αναφορά στα προβλήματα υγείας που προκύπτουν από αυτή την επέμβαση, που παρουσιάζεται κατά τα λοιπά απόλυτα λανθασμένα ως τόσο αθώα, εύκολα μπορεί να καταλάβει κάποιος ότι στην επιστήμη της ιατρικής τίποτε δεν είναι απλό και χωρίς κόστος. Η εφαρμογή μιας οδηγίας για καθολική στείρωση του ελληνικού πληθυσμού των δεσποζόμενων σκύλων θα συνιστούσε έμμεση κακοποίηση όλων αυτών των ιδιόκτητων ζώων από το ίδιο το κράτος και το βασικότερο και σημαντικότερο είναι ότι δε θα είχε την παραμικρή επίδραση στη μείωση του πληθυσμού των αδεσπότων. Οι ιδιοκτήτες τους δικαίως οφείλουν μετέπειτα να αναζητήσουν τις νομικές ευθύνες αλλά και την οικονομική τους αποζημίωση για τα έξοδα φροντίδας αυτών των ζώων που θα προκύψουν στο ζώο τους από μια προαιρετική και μη απαραίτητη επέμβαση που διατάχθηκε από τον υπεύθυνο νομοθέτη, το κράτος δηλαδή εν προκειμένω ,που επιθυμεί να επιβάλλει αυτές τις μεσαιωνικές πρακτικές σε δεσποζόμενα ζώα. Το να μην υπάρχει επιστημονική βάση σε μια πολιτική που άμεσα αφορά στην υγεία των ζώων έχει αφήσει όλη την κτηνιατρική κοινότητα στην Ελλάδα έκπληκτη και σε κατάσταση σοκ.
Κλείνοντας θα πρέπει να κάνουμε ειδική μνεία και να σημειωθεί και η ανυπολόγιστη ζημιά που θα προκύψει από μια τέτοια πρακτική στην πολιτισμική μας ανυπολόγιστης αξίας , κυνολογική παρακαταθήκη που οι ρίζες της ιχνηλατούνται ως την εποχή του Ομήρου και του Ηροδότου , τις μοναδικές γηγενείς ελληνικές φυλές σκύλων, που έχει γίνει υπεράνθρωπη προσπάθεια να διασωθούν και να αναπτυχθούν από τον Έλληνα ερασιτέχνη εκτροφέα τις τελευταίες δεκαετίες. Η κυνοτεχνία και η κυνοφιλία , ιδιαιτέρως στην οργανωμένη της μορφή, είναι δείκτης πολιτισμού , επιπέδου και σεβασμού σε κάθε μορφή ζωής για μια χώρα. Ποιος θα αναλάβει το πολιτικό , το πολιτισμικό, αλλά και το οικονομικό κόστος σε όλα αυτά τα επίπεδα? Ο κατεξοχήν υπεύθυνος εάν εφαρμοστούν αδιακρίτως οι διατάξεις του νομοσχεδίου αυτού θα είναι το κράτος και υπάρχουν άνθρωποι που θα επιζητήσουν να αποδωθούν οι ευθύνες εκεί που πρέπει.
Βιβλιογραφία
Breed specific anaesthesia, St. Krein, L.A.Welmore, DVM, ScD, DACVA Tufts University,NAVC Clinicians brief , March 2012
Urinary Incotinence in bitches after ovariohysterectomy,Master s degree Paper, Ines Serra Fe Acabado Oliveira, July 2015
Spay neuter and the association with cancer in dogs,parts 1 &2 , Susan Ettinger , DVM, Dipl. ACVIM (ONCOLOGY)
Long term effects of neutering dogs : comparison of Labrador retrievers with Golden retrievers , B.L.Hart, L.A.Hart, A.P.Thigpen, N.H.Willits, R.A.Coulombe, Center for companion animal health University of California Davis
Long term health risks and benefits associated with spay / neuter in dogs , L.J.Sandorn, M.S. May 2007
Urinary incontinence in bitches after spaying, S.L.Andersen , Budapest, Hungary 2016
Early Neutering Poses Health Risks for German Shepherd Dogs, Study Finds ,University of California Davis,Trina Wood on May 26, 2016
Urinary incontinence in the bitch, Willey publications, I.N.Reichler, M.Hubler, Small animal reproduction clinic, University of Zurich Switzerland,2014